Płaskostopie – jak chronić przed nim nasze stopy?

21 listopada 2019

Płaskostopie, zwane również platfusem, to schorzenie polegające na deformacji stopy, która w konsekwencji traci swoją naturalną krzywiznę. Wśród przyczyn wymienia się zazwyczaj stosowanie niewłaściwego obuwia, pracę w pozycji stojącej oraz mechaniczne lub genetyczne osłabienie mięśni i stawów stopy. Nieleczona dolegliwość może skutkować m.in. obrzękiem stóp, bólem łydek i kręgosłupa, a także pojawieniem się tzw. haluksów. Jakie symptomy powinny nas zaniepokoić? Kiedy należy zgłosić się do ortopedy i na czym polega leczenie płaskostopia? Odpowiada dr Ryszard Stawicki, ortopeda i chirurg urazowy.

Czym jest płaskostopie?

Prawidłowo zbudowana stopa dotyka podłoża w trzech punktach – piętą oraz pierwszą i piątą kością śródstopia. Natomiast deformacja, którą nazywamy płaskostopiem lub platfusem sprawia, że nasza stopa traci naturalne wysklepienie, a jej kości nie tworzą charakterystycznego łuku. Warto podkreślić, że to schorzenie nie jest przypisane do określonego wieku i może pojawić się zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i osób dorosłych. U najmłodszych (do 4.roku życia) zazwyczaj nie wymaga jednak leczenia, ponieważ związane jest z czynnikami fizjologicznymi typowymi dla tego wieku – czyli słabymi mięśniami i więzadłami oraz obecnością większej tkanki tłuszczowej w podbiciu stopy. Wraz z rozwojem dziecka problemy te ustępują, a stopa kształtuje się prawidłowo. Jeżeli jednak symptomy płaskostopia widoczne są u dzieci w wieku szkolnym, młodzieży i osób dorosłych bezwzględnie należy skonsultować się z lekarzem ortopedą.

dr Ryszard Stawicki, ortopeda i chirurg urazowy

W terminologii medycznej wyróżniamy dwa rodzaje płaskostopia:

poprzeczne – polega na obniżeniu przedniego łuku poprzecznego stopy, która w wyniku schorzenia traci swoją elastyczność i zwiększa szerokość;

podłużne – objawia się obniżeniem przyśrodkowego łuku stopy, która w konsekwencji staje się płaska i dotyka podłoża na całej swojej powierzchni.

Ponadto płaskostopie możemy podzielić jeszcze na dwa dodatkowe podtypy:

elastyczne – objawiające się jedynie w momencie obciążenia stopy;

sztywne – widoczne niezależnie od poziomu obciążenia stopy.

Warto również podkreślić, że schorzenie nie polega wyłącznie na zmianie kształtu stopy. Może dawać również inne dolegliwości, utrudniające wykonywanie codziennych obowiązków. Wśród nich wyróżniamy m.in.: bóle stóp, łydek, a nawet kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe (np. haluksy), zaburzenia krążenia, obrzęki, pieczenie, odciski, krwiaki pojawiające się na stopach czy przewlekłe stany zapalne.

Jakie są przyczyny płaskostopia?

Wśród czynników ryzyka, które mogą przyczyniać się do powstawania lub pogłębienia schorzenia wymienia się m.in.:

stosowanie niewłaściwego obuwia – na powstanie płaskostopia narażone są zwłaszcza: kobiety często noszące buty na wysokich obcasach oraz osoby aktywne fizyczne (m.in. biegacze), które nie stosują obuwia zapewniającego odpowiednią amortyzację;

nadmierne obciążenie stóp – większe ryzyko pojawienia się schorzenia występuje u osób pracujących w pozycji stojącej oraz u poruszających się niemal wyłącznie po utwardzonej powierzchni (np. podczas spacerów czy uprawiania sportu);

nadwaga i otyłość – nieprawidłowa masa ciała niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw dla naszego zdrowia (np. większe ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia), przyczynia się również do powstawania płaskostopia, generując zbyt duże obciążenia, którym poddawane są nasze stopy;– nieprawidłowa masa ciała niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw dla naszego zdrowia (np. większe ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia), przyczynia się również do powstawania płaskostopia, generując zbyt duże obciążenia, którym poddawane są nasze stopy;

osłabienie mięśni, stawów i więzadeł – wynikające z uwarunkowań genetycznych lub powstałe w wyniku urazu mechanicznego czy kontuzji.

Jak przebiega diagnostyka i leczenie płaskostopia?

Jeżeli zauważymy u siebie jakiekolwiek objawy, które mogą być związane z płaskostopiem powinniśmy niezwłocznie skorzystać z pomocy ortopedy. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego dotyczącego prowadzonego przez nas trybu życia, aktywności fizycznej czy rodzaju wykonywanej pracy, specjalista zleci wykonanie odpowiednich badań. W diagnostyce stosuje się przede wszystkim badanie pedoskopowe, które pozwala ocenić stabilność stopy oraz badanie pedobarograficzne, które umożliwia zmierzyć siłę i rozkład nacisku stopy o podłoże. W ten sposób ortopeda uzyskuje informacje potwierdzające lub wykluczające schorzenie oraz określające poziom jego rozwoju. To pierwszy i najważniejszy krok umożliwiający następnie dostosowanie terapii do przypadku konkretnego pacjenta.

dr Ryszard Stawicki, ortopeda i chirurg urazowy

Jakie metody stosuje się w przypadku profilaktyki i leczenia płaskostopia?

Fizjoterapia – obejmuje bardzo szeroki zakres zabiegów i ćwiczeń, które pozwalają wzmocnić mięśnie stopy i odciążyć stawy oraz więzadła. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Do fizjoterapii leczniczej w przypadku płaskostopia zaliczamy m.in. krioterapię, ćwiczenia rozciągające pod okiem fizjoterapeuty, masaże czy naświetlanie. Dodatkowo ortopedzi bardzo często zalecają stosowanie specjalnych wkładek ortopedycznych, a w niektórych przypadkach również ortez ortopedycznych.

Sprofilowana aktywność fizyczna – polega na uprawianiu sportów, które pozwalają odciążyć i wzmocnić mięśnie oraz stawy (np. pływanie). Ponadto bardzo istotna jest gimnastyka stóp wykonywana indywidualnie w domu np.: turlanie piłki po podłodze za pomocą stóp, „klaskanie stopami”, chodzenie na palach czy chwytanie stopami przedmiotów i ich podnoszenie.

Terapia rezonansem magnetycznym MBST – metoda, która może być stosowana jako uzupełnienie leczenia płaskostopia. W początkowych stadiach przede wszystkim zadziała przeciwbólowo i regeneracyjnie na tkanki, dzięki czemu może dojść do znacznego cofnięcia się zmian. Z kolei w stopach bardzo zmienionych chorobowo, gdzie wskazaniem jest operacja, przed jej wykonaniem może zredukować ból, a po zabiegu operacyjnym – przyspieszyć rekonwalescencję, zwiększyć ruchomość, zmniejszyć bliznę pooperacyjną oraz przyspieszyć wchłanianie obrzęków. Ponadto pozwala wzmocnić osłabione stawy, mięśnie i więzadła stopy. Terapia wykorzystuje pole elektromagnetyczne o określonej częstotliwości radiowej. Dzięki temu wytworzona energia przekazywana w miejsce schorzenia, wyzwala procesy metaboliczne i biofizyczne. W konsekwencji znacznie przyspiesza regenerację, stymulując namnażanie się komórek w celu przyspieszania odbudowy uszkodzeń tkanek. Terapia jest bardzo bezpieczna dla pacjenta, a leczenie trwa 5,7 lub 9 godzin. Jedna sesja trwa zaledwie 60 minut, a jedynym „zadaniem” pacjenta jest ustawienie ciała w pozycji określonej przez lekarza.

Środki farmakologiczne – stosowane w sytuacji, gdy pacjent odczuwa dolegliwości bólowe.

Zabieg chirurgiczny – wykonywany w skrajnych przypadkach – gdy inne metody leczenia okazują się nieskuteczne. Operacja polega na przecięciu kości śródstopia i powierzchni stawowych oraz odpowiednim wyprofilowaniu stopy. Stosowana jest jednak niezwykle rzadko i wiąże się z długim (nawet kilkumiesięcznym) okresem rekonwalescencji.

Więcej informacji na temat terapii rezonansem magnetycznym można znaleźć na stronie:

MBST Terapia | Bezinwazyjne leczenie kontuzji | MedTec Pol

Terapia MBST® pomaga w bezinwazyjnym leczeniu artrozy, osteoporozy, kontuzji sportowych, urazów i w zaburzeniach metabolizmu kostnego. Dowiedz się więcej!

Czytaj więcej

Justyna Giers

Group Account Manager 38 Content Communication

514550996