Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia–pierwszy prawnie usankcjonowany polski związek metropolitalny

19 lipca 2021

Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (GZM) to pierwsza w Polsce, ustawowo powołana metropolia, która powstała w centrum województwa śląskiego. Jej obszar o łącznej powierzchni 2,5 tys. km kw. tworzą miasta i gminy Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Powołaniu Metropolii przyświecała idea współpracy oraz chęć zjednoczenia różnorodnych potencjałów i wykorzystania ich do realizacji projektów i wizji niemożliwych do urzeczywistnienia dla pojedynczych miast czy gmin. Z powodu specyfiki tego obszaru, już od dawna istniała tu naturalna wspólnota mieszkańców, którzy funkcjonują jednocześnie (dom, praca, czas wolny) w kilku gminach i potrzebują zintegrowanego transportu oraz warunków do życia i rozwoju. Metropolia działa i z powodzeniem rozwija się od początku 2018 roku. Dziś Metropolia GZM liczy blisko 2,3 mln mieszkańców, a na jej terenie działa 240 tys. firm i przedsiębiorstw, wytwarzających ok. 8 proc. PKB naszego kraju.

Droga do powstania

Starania o powstanie metropolii w dzisiejszym kształcie miały miejsce jeszcze w latach 90. ubiegłego wieku. Chęć współpracy między gminami i działania samorządowców zaowocowały projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim. Przełomowym okazał się kwiecień 2017 roku, kiedy to ustawa powołująca metropolię została podpisana w Katowicach przez Prezydenta RP. Jako dzień rozpoczęcia działalności Metropolii przyjmuje się 1 lipca 2017r. W 2018 roku Metropolia oficjalnie rozpoczęła realizację ustawowych zadań. Funkcję Przewodniczącego zarządu GZM od początku pełni Kazimierz Karolczak. Urząd Metropolitalny Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii ma swoją siedzibę w Katowicach. Metropolia GZM liczy sobie blisko 2,3 mln mieszkańców, na jej obszarze działa 240 tys. firm i przedsiębiorstw wytwarzających ok. 8 proc. PKB naszego kraju.

Strategia i jej realizacja

Dzięki wspólnemu działaniu gmin, składających się na Metropolię, realizowanie zadań wynikających z założonej strategii jest dużo efektywniejsze, tak pod względem organizacyjnym jak i finansowym. Stwarza również nowe możliwości. Strategia ma charakter dwuwymiarowy: wewnętrzny i zewnętrzny. Założeniem tego pierwszego jest przede wszystkim spójność przestrzenna, społeczna i gospodarcza oraz zapewnienie wysokiej jakości życia mieszkańców. W przypadku działań zewnętrznych, władze metropolii skupiają się na budowie wizerunku ośrodka metropolitalnego, rozpoznawalnego na arenie międzynarodowej, atrakcyjnego do mieszkania, studiowania, inwestowania i odwiedzania. Na lata 2018-2022 ustalony został Program działań strategicznych Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Założenia programu koncentrują się na 5 priorytetach rozwojowych zawartych w Programie Działań Strategicznych:

kształtowanie ładu przestrzennego, zrównoważona „zielona metropolia”,
rozwój publicznego transportu zbiorowego i zrównoważona mobilność miejska oraz polityka rowerowa,
rozwój społeczny i gospodarczy
promocja związku metropolitalnego i jego obszaru,
rozwój instytucjonalny.

Działania wdrażane na ich podstawie koncentrują się przede wszystkim na integracji potencjałów gmin i miast członkowskich, wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań na rzecz stopniowego wzmacniania funkcji metropolitalnych i poprawy jakości życia. Połączone siły to większa skuteczność, szansa na szybki rozwój, a także potencjał do stania się atrakcyjnym partnerem inwestycyjnym.