Warszawa, 12.05.2025
Liczba zachorowań na nowotwory w Polsce to już ponad 180 tysięcy rocznie[footnoteRef:2]. Wiele mówimy w debacie publicznej o terapii czy wsparciu psychologicznym, ale wciąż zbyt mało uwagi poświęcamy odpowiedniemu stanowi odżywienia pacjentów. 12 maja w Senacie RP rusza wystawa „Oblicza wsparcia w chorobie”, pokazująca historie pacjentów i ogromną rolę wsparcia żywieniowego w procesie terapii i rekonwalescencji. [2: Dane z Krajowego Rejestreu Nowotworów.]
Z danych wynika, że aż 65% pacjentów onkologicznych traci masę ciała jeszcze przed pierwszą wizytą onkologiczną[footnoteRef:3], a w trakcie leczenia nawet 80% doświadcza pogorszenia stanu odżywienia[footnoteRef:4]. Tymczasem odpowiednio wczesne włączenie leczenia żywieniowego, najlepiej już w momencie diagnozy, może znacząco zmniejszyć ryzyko powikłań i zwiększyć skuteczność terapii. [3: M i wsp. Oncotarget, 2017, Vol. 8, (No. 45), pp: 79884-79896, a przy 3. są 2 źródła: 3. Ryan AM, et al. Nutrition. 2019:67-68:110539. 4. Arends J, et al. Crit Rev Oncol Hematol. 2023:185:103965.] [4: Ibidem.]
– Leczenie żywieniowe to integralna część terapii, w przypadku choroby nowotworowej pokrycie zapotrzebowania na przykład na białko czy inne składniki odżywcze jest utrudnione. Wciąż zbyt rzadko o tym mówimy, a niedożywienie to realna przeszkoda w skutecznej terapii, pacjent niedożywiony ma zwiększone ryzyko przerywania terapii, czasem w ogóle musi z niej rezygnować. Tymczasem wczesne rozpoznanie albo wręcz zapobieganie niedożywieniu może poprawić efekty leczenia i jakość życia pacjenta – mówi prof. dr hab. n. med. Beata Jagielska z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie.
W jednym z badań, u pacjentów w ryzyku niedożywienia po operacji z powodu raka żołądka prawie dwa razy częściej dochodziło do zmian w schemacie chemioterapii, jeśli nie otrzymywali wsparcia żywieniowego (44% vs 26%)[footnoteRef:5]. Z kolei u osób z nowotworami głowy i szyi ponad dwa razy częściej konieczne było przerwanie lub modyfikacja leczenia (głównie radioterapii), gdy nie stosowano żywienia medycznego (22% vs 9%)[footnoteRef:6]. Dlatego warto pamiętać, że skuteczność terapii onkologicznej zależy nie tylko od zastosowanych leków, ale też od ogólnego stanu pacjenta – a stan odżywienia ma tu kluczowe znaczenie. [5: Meng Q, Tan S.I wsp.“Post-discharge oral nutritional supplements with dietary advice in patients at nutritional risk after surgery for gastric cancer: A randomized clinical trial”, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32563598/] [6: Cereda E. i wsp. “Nutritional counseling with or without systematic use of oral nutritional supplements in head and neck cancer patients undergoing radiotherapy”, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29111172/.]
– W ramach Parlamentarnego Zespołu ds. Leczenia Żywieniowego pracujemy nad zmianami systemowymi, podkreślamy jak duże znaczenie ma przygotowanie pacjenta do terapii, także pod kątem odżywienia. Zależy nam szczególnie na poprawie sytuacji pacjentów onkologicznych, bo według danych nawet do 20% z nich umiera nie z powodu choroby podstawowej, ale w wyniku wyniszczenia organizmu spowodowanego niedożywieniem w terminalnym okresie choroby. Dlatego w ramach prac Zespołu wypracowaliśmy m.in. postulat dotyczący wprowadzenia obowiązkowej oceny stanu odżywienia na etapie diagnozy i w trakcie leczenia przeciwnowotworowego – zaznacza Adrian Witczak, Poseł na Sejm RP i przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Leczenia Żywieniowego. Poseł od wielu lat zmaga się z chorobą Leśniowskiego-Crohna. W wyniku licznych operacji usunięcia części jelit, jego organizm ma ograniczoną zdolność do wchłaniania składników odżywczych, co sprawia, że codziennie korzysta z leczenia dojelitowego przez sondę.
O wadze zagadnienia przypomina także Anna Cywińska, prezeska Fundacji Nutricia: – Szacuje się, że nawet 1 na 3 pacjentów chorych onkologicznie jest niedożywionych albo zagrożonych niedożywieniem[footnoteRef:7]. Niedostateczna świadomość znaczenia leczenia żywieniowego sprawia, że pacjenci często trafiają do specjalistów w stanie wymagającym intensywnego wsparcia. Niedożywiony pacjent gorzej znosi terapię, ma więcej powikłań, dłużej jest w szpitalu i częściej trafia do niego ponownie. To ogromne obciążenie nie tylko dla samego pacjenta i jego rodziny, ale również dla systemu ochrony zdrowia. [7: Kłęk S, Jankowski M, Kruszewski WJ et al. Clinical nutrition in oncology: Polish recommendations. Oncol Clin Pract 2015; 11: 172–188.]
W dniu 12 maja w Senacie RP uroczyście otwarto wystawę edukacyjną pt. „Oblicza wsparcia w chorobie”. Wydarzenie zostało objęte Honorowym Patronatem Marszałkini Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej, Ministry Zdrowia Izabeli Leszczyny oraz Wicemarszałkini Sejmu Moniki Wielichowskiej. Partnerem wydarzenia jest Fundacja Nutricia, prowadząca od 2016 roku kampanię „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”. Tego dnia były także także obrady Parlamentarnego Zespołu ds. Leczenia Żywieniowego oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Onkologii, gdzie eksperci i parlamentarzyści dyskutowali o konieczności systemowych rozwiązań dla pacjentów onkologicznych zagrożonych niedożywieniem.
***
O kampanii „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”
Kampania edukacyjna „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą” ma na celu budowanie świadomości na temat żywienia medycznego jako integralnego elementu opieki zdrowotnej oraz wsparcie pacjentów i ich opiekunów w procesie leczenia. Od pierwszej edycji zrealizowanej w 2016 działania obejmowały edukację na temat wsparcia żywieniowego w chorobie nowotworowej.
W kolejnych latach kampania została poszerzona o aktywności dedykowane neurologii, a także dotyczące żywienia dojelitowego przez specjalny dostęp do przewodu pokarmowego (bezpośrednio do żołądka lub jelita) z uwzględnieniem różnych jednostek chorobowych, w których jest ono stosowane.
W kolejnych latach kampania została poszerzona o aktywności dedykowane neurologii, a także dotyczące żywienia dojelitowego przez specjalny dostęp do przewodu pokarmowego (bezpośrednio do żołądka lub jelita) z uwzględnieniem różnych jednostek chorobowych, w których jest ono stosowane.
Inicjatywa została powołana w 2016 roku przez firmę Nutricia. Od V edycji realizowana jest przez Fundację Nutricia. Kampanię od początku powstania wspiera wiele towarzystw naukowych i organizacji pacjentów.
O Fundacji Nutricia
Fundacja Nutricia została powołana w 1996 r. przez firmę Nutricia Polska Sp. z o.o. Od początku swojej działalności Fundacja podnosi świadomość na temat roli żywienia, początkowo angażując się m.in. w edukację żywieniową w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka. Od 2019 r. misją Fundacji Nutricia jest edukacja o roli żywienia na różnych etapach życia człowieka. Swoje działania Fundacja kieruje do dzieci i rodziców, pacjentów oraz ich bliskich, przedstawicieli środowiska medycznego, instytucji publicznych i organizacji pozarządowych. Fundacja prowadzi ogólnopolskie programy edukacyjne, takie jak: „1000 pierwszych dni dla zdrowia” czy kampania „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”. Realizuje także ogólnopolski konkurs grantowy, umożliwiając naukowcom prowadzenie badań naukowych z zakresu żywienia człowieka.
