Cukrzyca i nowotwory. „To nie tylko współistnienie, ale wzajemne napędzanie się chorób”

Cukrzyca i nowotwory są dziś jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych w Polsce. Wspólne czynniki ryzyka – otyłość, brak aktywności fizycznej, stres i nieprawidłowa dieta – sprawiają, że coraz częściej te choroby współistnieją. Współczesne badania pokazują, że cukrzyca występuje nawet u 8%–18% pacjentów onkologicznych w zależności od lokalizacji nowotworu, a jej obecność zwiększa ryzyko powikłań i gorszej odpowiedzi na leczenie. Z danych polskiego badania PolSenior2 wynika, że osoby starsze z cukrzycą znacznie częściej zmagają się z innymi chorobami przewlekłymi. Wraz z wiekiem problem narasta – 60% osób w wieku 60–74 lat deklaruje długotrwałe dolegliwości zdrowotne, a cukrzyca i nowotwory są wśród głównych przyczyn niezdolności do pracy.

Magdalena Siuba-Strzelińska, dietetyk kliniczny współpracujący z Fundacją Nutricia, komentuje: cukrzyca i nowotwory wzajemnie na siebie wpływają. Wysoki poziom cukru we krwi utrzymujący się przez dłuższy może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, co sprzyja rozwojowi komórek nowotworowych. Z drugiej strony leczenie onkologiczne może zaburzać poziom glukozy i prowadzić do rozwoju cukrzycy. Na wahania poziomu cukru u pacjentów onkologicznych wpływa też wiele czynników, takich jak nieprawidłowa dieta, brak ruchu, nadwaga czy otyłość, stres i infekcje – dlatego tak ważne jest dbanie o zdrowy styl życia podczas leczenia.

U osób z cukrzycą ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe jest wyższe niż w populacji ogólnej — szczególnie w przypadku raka piersi, jajnika, endometrium, prostaty, trzustki i jelita grubego. Podczas leczenia onkologicznego może dojść do podwyższenia poziomu cukru we krwi, zwłaszcza u osób z już rozpoznaną cukrzycą. Wynika to m.in. z działania niektórych leków, stosowania sterydów czy stresu związanego z chorobą. U części pacjentów zaburzenia te pojawiają się przejściowo i ustępują po zakończeniu terapii. Niektóre leki przeciwnowotworowe oraz nowoczesne terapie, takie jak immunoterapia, mogą wpływać na poziom glukozy we krwi. Dlatego podczas leczenia warto regularnie go kontrolować — pozwala to wcześnie wykryć ewentualne nieprawidłowości i szybko je skorygować.

Magdalena Siuba-Strzelińska podkreśla: każda choroba przewlekła obciąża organizm, ale w połączeniu ich wpływ się potęguje. Edukacja pacjentów, kontrola masy ciała i właściwie dobrana dieta – to ważne elementy wspierające całą terapię. Współistnienie cukrzycy i choroby nowotworowej to ogromne wyzwanie dla pacjenta – zarówno pod względem leczenia, jak i utrzymania prawidłowego stanu odżywienia. Niedobory składników odżywczych i niezamierzona utrata masy ciała, zwłaszcza masy mięśniowej mogą znacząco osłabiać organizm i utrudniać terapię. Dlatego tak ważne jest, by w odpowiednim momencie zadbać o wsparcie żywieniowe. W niektórych sytuacjach lekarz może zalecić żywność medyczną, która pomaga uzupełnić dietę m.in. w białko, witaminy i składniki mineralne – niezbędne do regeneracji w trakcie leczenia.

Cukrzyca, nowotwory i inne choroby cywilizacyjne coraz częściej występują wspólnie, tworząc nowe wyzwania dla współczesnego zdrowia publicznego. Wczesna diagnostyka, regularne badania, aktywność fizyczna i odpowiednia dieta pozostają najskuteczniejszymi narzędziami, by spowolnić ten niepokojący trend. Światowy Dzień Cukrzycy, obchodzony 14 listopada, przypomina, że kontrola glikemii to dopiero pierwszy krok.