Polski miks energetyczny nadal mocno oparty na węglu, ale 2025 rok był przełomowy

29 grudnia 2025

Rok 2025 r. przyniósł wyraźne sygnały zmian w polskiej energetyce – choć węgiel wciąż pozostaje jej fundamentem. Dane pokazują, że transformacja przyspiesza, ale jednocześnie potwierdzają, jak dużą rolę nadal odgrywa oszczędzanie energii. Zdaniem Wojciecha Koneckiego z APPLiA, nowy trend może być kluczowy nie tylko dla konkurencyjności przemysłu, ale także dla energetycznego bezpieczeństwa kraju.

Węgiel nadal dominuje, choć jego udział zaczyna spadać

W 2025 r. polski miks energetyczny wciąż należał do najbardziej emisyjnych w Unii Europejskiej. Według danych Agencji Rynku Energii w okresie od stycznia do października br. aż 59% energii elektrycznej pochodziło z paliw kopalnych, głównie węgla kamiennego i brunatnego, co plasowało Polskę wśród krajów o najwyższych emisjach CO₂ z sektora elektroenergetycznego.

Jednocześnie tegoroczne dane pokazały wyraźne przyspieszenie zmian. Po raz pierwszy moce zainstalowane instalacji OZE przewyższyły moce konwencjonalnych elektrowni cieplnych. W październiku wyniosły 50%, a w okresie od stycznia do października moce instalacji OZE wyprodukowały 33% energii elektrycznej. Co więcej, w niektórych miesiącach udział węgla spadał poniżej 50%. To sygnał, że transformacja – dotąd postrzegana jako powolna – zaczyna realnie zmieniać strukturę produkcji energii w Polsce.

– Wzrost instalacji OZE to krok w dobrą stronę, ale nie wolno nam zapominać, że najczystsza i najtańsza energia to ta nie zużyta. Oszczędzanie energii ma dziś znaczenie strategiczne, bo wykracza poza same rachunki. Wpływa na konkurencyjność przemysłu, dla którego energia jest istotnym kosztem, oraz wzmacnia bezpieczeństwo energetyczne kraju, ograniczając zależność od importu paliw i przeciążenia systemu. Jednocześnie ułatwia rozwój OZE, zmniejszając szczyty zapotrzebowania i przyspieszając odchodzenie od węgla, dlatego staje się ważnym narzędziem polityki gospodarczej i energetycznej

– podkreśla Wojciech Konecki, prezes APPLiA Polska.

– Dziś, nawet 87% śladu węglowego lodówki jest generowane w okresie jej użytkowania. Jeśli mamy przestarzały sprzęt, który zużywa 500 kWh rocznie, to jest to obciążenie nie tylko dla naszego domowego budżetu, ale i dla całej gospodarki, ponieważ w polskich domach funkcjonuje ok. 70 mln urządzeń dużego AGD

– dodaje.

2025: symboliczne momenty i nowe rekordy OZE

Rok 2025 przyniósł wydarzenia o wymiarze symbolicznym. Wiosną, w sprzyjających warunkach pogodowych, odnawialne źródła energii biły kolejne rekordy produkcji. Przełomowym momentem był czerwiec 2025 r., kiedy – według szacunków Forum Energii – OZE po raz pierwszy w historii wytworzyły więcej energii elektrycznej niż elektrownie węglowe (44,1% wobec 43,7% całkowitej produkcji).

– To ważny sygnał kierunku, w jakim zmierza polska energetyka

– zauważa Wojciech Konecki.

Emisyjność nadal znacznie powyżej średniej UE

Mimo widocznych postępów, emisyjność polskiej elektroenergetyki pozostaje jednym z największych wyzwań. W poprzednich latach często sięgała 570–750 g CO₂ na kWh, czyli wielokrotnie więcej niż w krajach zdominowanych przez OZE. Dla porównania w państwach skandynawskich emisje potrafią spaść poniżej 100 g CO₂ na kWh.

– Do wyprodukowania 1 kWh elektrownie spalają 0,8 kg węgla. W praktyce oznacza to, że każda włączona pralka, czajnik czy lodówka w Polsce generują dziś znacznie większy ślad węglowy niż w krajach o czystszej energetyce

– podkreśla prezes APPLiA Polska.

Każda zaoszczędzona kilowatogodzina ma znaczenie

W realiach polskiego miksu energetycznego oszczędzanie energii pozostaje jednym z najszybszych i najtańszych sposobów ograniczania emisji CO₂. Każda niewyprodukowana kilowatogodzina to mniej spalonego węgla i mniejsze obciążenie środowiska – szczególnie w okresach szczytowego zapotrzebowania, gdy do pracy włączane są najbardziej emisyjne jednostki.

Efekt skali ma tu kluczowe znaczenie. Gdy miliony gospodarstw domowych i firm ograniczają zużycie energii, realnie spadają krajowe emisje, a system energetyczny staje się mniej zależny od paliw kopalnych.

Oszczędzanie energii jako fundament transformacji

Niższe zużycie energii to nie tylko korzyść klimatyczna, ale także ekonomiczna. Wysokie emisje CO₂ oznaczają rosnące koszty uprawnień do emisji, które przekładają się na ceny energii, produktów i usług. Duże zapotrzebowanie zwiększa też ryzyko przeciążeń sieci i przerw w dostawach prądu.

– Mniejsze zużycie energii ułatwia integrację OZE z systemem, zmniejsza szczyty poboru i ogranicza konieczność uruchamiania najbardziej emisyjnych elektrowni rezerwowych

– wskazuje Wojciech Konecki.

– To realne wsparcie dla bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Bilans roku i wnioski na przyszłość

Choć 2025 r. przynosi przełomowe momenty dla odnawialnych źródeł energii, polski miks energetyczny wciąż w dużej mierze opiera się na węglu. Dlatego oszczędzanie energii pozostaje jednym z kluczowych narzędzi transformacji – szybkim, tanim i dostępnym dla każdego.

W bilansie ostatnich kilkunastu miesięcy widać wyraźnie: transformacja przyspiesza, ale jej powodzenie zależy nie tylko od nowych inwestycji w OZE, lecz także od codziennych decyzji odbiorców energii. W realiach polskiej energetyki każda zaoszczędzona kilowatogodzina nadal ma znaczenie.