Jednym z najważniejszych obszarów adaptacji do zmian klimatu jest zabezpieczenie zasobów wody, zwłaszcza pitnej. Na tle państw Unii Europejskiej, Polska wyróżnia się stosunkowo niewielkimi zasobami wód, niska jest również efektywność ich użytkowania. Mniejszymi rezerwami dysponują jedynie Czechy, Cypr i Malta. Coraz częściej w naszym kraju występują okresowe trudności w zaopatrzeniu w wodę, zagrażając przerwami w jej dostawie. Przyczyną tego stanu rzeczy są m.in. postępujące zmiany klimatu, powodujące wydłużenie się okresów bezopadowych, zmniejszenie się grubości pokrywy śnieżnej oraz skrócenie czasu jej zalegania przy jednoczesnym wzroście zapotrzebowania na wodę w związku z falami upałów. Czy w sytuacji zagrożenia deficytem wody zakazy i ograniczenia w korzystaniu z wody są uzasadnione prawnie? Odpowiedzi na to pytanie udzieliła Anna Sosnowska, ekspert Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
- Sam przepis określający zadania gminy nie stanowi podstawy do wprowadzenia na terytorium gminy tego typu zakazów. Wprowadzenie przez organy gminy ograniczeń w korzystaniu z wody w postaci określonych zakazów jest możliwe w drodze przepisów porządkowych, ale dopiero wówczas, gdy są spełnione ustawowe przesłanki, określone w artykule 40 ustęp 3 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. Przepisy porządkowe to szczególna forma, służąca ograniczaniu wolności i praw zagwarantowanych w Konstytucji RP, jednak możliwa do wdrożenia w wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach. Jak wynika z artykułu 40 ustęp 3 ustawy, dla skutecznego ustanowienia aktu prawa miejscowego na tej podstawie, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: obiektywnej i subiektywnej. Ocena spełnienia tych przesłanek odbywa się zawsze w odniesieniu do sytuacji z momentu wydania przepisów porządkowych, w odniesieniu do okoliczności zachodzących w danej gminie.
- komentuje Anna Sosnowska, ekspert Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
Organ gminy powinien rozważyć, czy zagrożenie suszą jest na tyle poważne, że istnieje realna i konieczna potrzeba wprowadzenia ograniczeń oraz czy są one niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli, jak i dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Przesłanka ta może budzić w praktyce wątpliwości, ponieważ jest subiektywna. Przydatne dla organów w tym zakresie będą wskazówki wynikające z orzecznictwa, przedstawione w opracowaniu zamieszczonym na stronie projektu Klimada 2.0.
- dodaje Anna Sosnowska, ekspert IOŚ-PIB.
