Colostrum, znane także jako siara, to naturalny produkt, który od lat budzi zainteresowanie zarówno naukowców, jak i osób dbających o zdrowie. Jego unikalny skład oraz właściwości wspomagające odporność sprawiają, że sięgamy po nie coraz częściej. Co więcej, okazuje się niezwykle przydatne nie tylko w profilaktyce infekcji, ale także w przyspieszaniu gojenia ran czy rekonwalescencji po operacjach. Jak colostrum rzeczywiście działa i co warto o nim wiedzieć? Na te pytania odpowiada, dr hab. n. med. Maciej Hałasa, immunolog, absolwent Wydziału Lekarskiego Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.
Panie Profesorze, zacznijmy może od podstaw – czym dokładnie jest colostrum i co stanowi jego wyróżnik? To substancja coraz lepiej znana, ale nadal budzi wiele pytań.
Dr hab. n. med. Maciej Hałasa: - Jest to bez wątpienia jeden z najbardziej naturalnych suplementów dostępnych dla człowieka, dar natury powstały w trakcie milionów lat ewolucji ssaków. To najwcześniejszy pokarm, który matka ssaka produkuje w pierwszych dniach życia swojego potomstwa, pełen składników niezbędnych do rozwoju odporności i przygotowania układu pokarmowego do nowego etapu. Co więcej, colostrum ma perfekcyjnie zbalansowany skład, co czyni je skutecznym w stymulacji naturalnych mechanizmów obronnych organizmu.
Colostrum, choć od wieków znane ze swoich właściwości, zyskało nową popularność, dzięki postępom w jego przetwarzaniu i badaniom nad skutecznością. Co wiedzieliśmy o jego stosowaniu kiedyś, a co wiemy teraz?
M.H: - Colostrum było stosowane przez wieki w różnych kontekstach zdrowotnych, początkowo wyłącznie w formie świeżej. Jednak dopiero kiedy nauczyliśmy się odpowiednio przechowywać colostrum, możliwe stało się jego długoterminowe stosowanie bez utraty wartości biologicznej. Kluczowe jest, aby siara była pobrana jak najszybciej – najlepiej w ciągu pierwszych godzin po porodzie, kiedy ma największe stężenie bioaktywnych składników. Równie ważny jest proces liofilizacji, który pozwala na suszenie w niskiej temperaturze, dzięki czemu produkt zachowuje pełnię swoich właściwości.
To bardzo ciekawe, warto też podkreślić, że w procesie pozyskiwania colostrum, priorytetem powinno być zabezpieczenie wystarczającej ilości tego pierwszego pokarmu dla nowo narodzonego ssaka/ cielaka. Pobierana jest jedynie nadwyżka?
M.H: - Tak, dokładnie.
Przejdźmy zatem do jego działania, zacznę od mojego pierwszego skojarzenia z colostrum, czyli wzmacniania odporności. Czy opowie Pan na ten temat coś więcej? Czy naprawdę możemy być przekonani o jego skuteczność i co mówią badania?
M.H: - Zacznę od tego, że colostrum pełni kluczową rolę w przywracaniu zdrowia jelit, co z kolei ma ogromny wpływ na wspieranie odporności organizmu. Jelita są nie tylko odpowiedzialne za trawienie, ale też za regulację układu odpornościowego. Siara pomaga w naprawie bariery jelitowej – w sytuacjach, gdy staje się ona nieszczelna, prowadząc do wystąpienia stanów zapalnych, które zakłócają funkcjonowanie całego układu immunologicznego. Regularne stosowanie siary może pomóc przywrócić prawidłową szczelność bariery jelitowej. Warto jednak zaznaczyć, że także odpowiednia dieta bogata w witaminy i minerały, regularny sen oraz aktywność fizyczna są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i zdrowia jelit. Bez równowagi w tych obszarach, nawet najlepszy suplement nie przyniesie optymalnych efektów. Colostrum może być bezcennym wsparciem, ale musimy pamiętać, że to kompleksowy zdrowy styl życia ma kluczowy wpływ na nasze zdrowie.
Oczywiście, to warto podkreślać na każdym kroku
M.H: - Wracając do odporności, badania, również moje, potwierdziły jego skuteczność w wielu obszarach, w tym właśnie na płaszczyźnie wzmacniania odporności. Przeprowadziliśmy badanie na grupie 57 dzieci w wieku przedszkolnym, gdzie suplementacja colostrum trwała 140 dni. Wyniki pokazały, że liczba infekcji zmniejszyła się o 31%, a ich ciężkość spadła o 37%. Dodatkowo, liczba epizodów o średniej ciężkości trwających co najmniej 3 dni była o 50% niższa w grupie dzieci, które przyjmowały tę substancję[1].
Obiecujące wyniki. A czy colostrum ma zastosowanie w innych kontekstach?
M.H: - Tak i co ciekawe jest także pomocne np. w procesach gojenia ran oraz w przygotowaniu organizmu do zabiegów operacyjnych. Działa nie tylko odżywczo, dostarczając aminokwasów i witamin, ale także wspiera regenerację przewodu pokarmowego, co jest kluczowe dla przywracania prawidłowego odżywienia i równowagi organizmu po operacjach. Ma również wyjątkową zdolność do wspomagania procesu prawidłowego gojenia się tkanek, co minimalizuje powstawanie przerostów bliznowatych i innych powikłań.
Przyjrzyjmy się jeszcze zastosowaniu colostrum w chorobach autoimmunologicznych? Czy istnieją wskazania, że może ono być pomocne?
M.H: - W chorobach autoimmunologicznych, gdzie zapalenie prowadzi do uszkodzenia tkanek, colostrum może być pomocne na dwa sposoby. Po pierwsze, może pomagać łagodzić stany zapalne, co jest kluczowe w schorzeniach autoimmunologicznych. Po drugie, wspomaga regenerację uszkodzonych tkanek. Colostrum działa przeciwzapalnie łagodniej niż kortykosteroidy, ale bez ich skutków ubocznych, co czyni je atrakcyjną opcją wspomagającą. Nie zapominajmy jednak, że kluczowe jest tutaj leczenie, a także dieta przeciwzapalna i suplementacja dobrana do potrzeb pacjenta.
Na koniec porozmawiajmy o przeciwwskazaniach. Czy są sytuacje, w których nie należy stosować colostrum?
M.H: - Jedynym realnym przeciwwskazaniem do stosowania colostrum jest uczulenie na białka mleka krowiego. Nietolerancja laktozy, która często jest mylona z uczuleniem, nie stanowi przeszkody w stosowaniu colostrum, gdyż zawiera ono jedynie niewielkie ilości laktozy. Poza tym, śmiało możemy twierdzić, że jest to w 100% naturalna i bezpieczna substancja.
Dziękuję za rozmowę i poruszenie tak wielu ciekawych wątków.
M.H: - Dziękuję również.
[1] BADANIE: Six Weeks of Supplementation with Bovine Colostrum Effectively Reduces URTIs Symptoms Frequency and Gravity for Up to 20 Weeks in Pre-School Children M. Halasa i wsp. (2023)
