Liczymy kroki, pijemy wodę, sięgamy po suplementy. Zdrowie stało się modne - ale w tej modzie wciąż brakuje jednego fundamentu: jelit. To one decydują o odporności, nastroju i energii, a jednocześnie wciąż pozostają tematem tabu. Skutki widać wyraźnie: choroby układu pokarmowego stały się już piątą najczęstszą przyczyną hospitalizacji w Polsce. Raport „Stan jelit Polaków”, przygotowany przez Genactiv, po raz pierwszy tak szczegółowo pokazuje, jak duża jest przepaść między deklaracjami a rzeczywistym stanem zdrowia naszych jelit.
Jednym z najbardziej niepokojących wniosków raportu jest rozbieżność między tym, co deklarują Polacy, a tym, co faktycznie przeżywają. Co piąta osoba, która uważa się za „w dobrej kondycji”, regularnie zmaga się z objawami jelitowymi - i mimo to je ignoruje. Co dziesiąty badany ma już zdiagnozowaną przewlekłą chorobę jelit, a kolejne 10% nie potrafi nawet odpowiedzieć, czy kiedykolwiek taką diagnozę usłyszało.
Codzienne błędy, które niszczą jelita
Choć 85% badanych deklaruje świadomość, jak ważną rolę pełnią jelita, codzienność pokazuje coś innego. Polacy doskonale wiedzą, że szkodzi im stres, ciężkostrawne posiłki i wysoko przetworzona żywność - odpowiednio 40%, 38% i 23% badanych wskazuje je jako głównych winowajców. A mimo to niemal połowa z nas sięga po produkty ultraprzetworzone przynajmniej raz w tygodniu.
Ma ona destrukcyjny wpływ na zdrowie jelit i na ogólny stan organizmu. Badania pokazują wprost - jest zależność między wzrostem spożycia UPF a wyższym ryzykiem przedwczesnej śmiertelności. Wyliczono, że każde dodatkowe 10% udziału UPF w diecie zwiększa ryzyko zgonu o ok. 3-10% - podkreśla Ewa Stachowska, biolog, dietetyk kliniczny.
Do tego dochodzą brak snu, niedobór ruchu i codzienny stres, które dodatkowo zaburzają mikrobiotę jelitową. Efekt? Coraz częstsze dolegliwości trawienne, a w skrajnych przypadkach także poważne choroby - od zespołu jelita drażliwego po chorobę Leśniowskiego-Crohna.
Jak przełamać tabu i zmienić nawyki
Eksperci podkreślają, że sama świadomość problemu nie wystarczy - potrzebne są także konkretne działania edukacyjne i społeczne. - Niestety, wciąż wielu Polaków uważa, że problemy jelitowe to wstydliwy temat. I tu właśnie istotne są podejmowane kampanie informacyjne zmieniające nastawienie Polaków do tematów tabu. A jedyną metodą na zmianę nastawienia, w tym przypadku do zagadnienia zdrowia jelit, jest konsekwentne prowadzenie stałych działań edukacyjnych w różnej formie, za pomocą różnych środków komunikacji – zauważa Iga Rawicka, Prezes Fundacji EuropaColon Polska.
Już dziś widać, że edukacja działa - to dzięki niej niemal każdy Polak wie, że warto jeść owoce i warzywa, pić wodę czy zaczynać dzień od śniadania. Teraz podobna droga czeka zdrowie jelit.
Młodzi słuchają ciała, starsi bagatelizują
Kondycja jelit zależy nie tylko od diety czy stresu, ale także od tego, do jakiego pokolenia należymy. Millenialsi i Generacja Z coraz częściej traktują zdrowie jak inwestycję - pilnują diety, aktywności fizycznej i profilaktyki. Boomersi i część Generacji X stawiają obowiązki ponad samopoczuciem i do lekarza trafiają dopiero wtedy, gdy objawy są już naprawdę nasilone.
Także płeć ma znaczenie. Kobiety częściej zgłaszają wzdęcia, bóle brzucha i zaparcia - częściowo z powodu biologii, ale także większej uważności na sygnały organizmu. Mężczyźni częściej skarżą się na biegunki, nierzadko związane z używkami, ale drobniejsze objawy zwykle ignorują.
Różnice widać także w zależności od wieku. Najmłodsi (18-34 lata) skarżą się przede wszystkim na przyspieszoną perystaltykę i bóle brzucha. Osoby w wieku 35-49 lat częściej zmagają się z zaparciami i wzdęciami. U badanych po pięćdziesiątce objawy pojawiają się rzadziej, ale częściej są bagatelizowane - co sprawia, że diagnoza bywa spóźniona.
Do tego dochodzi bariera społeczna. Aż 1/3 Polaków uważa, że o problemach jelitowych nie wypada rozmawiać. - Wiele osób lekceważy objawy jelitowe, uznając je za wstydliwe, nieistotne lub „wymyślone”. Często to nie osoby cierpiące, ale ich otoczenie bagatelizuje problem, co utrudnia szukanie pomocy – dodaje Magdalena Szymczak-Kępka, psycholog.
Jelita - czas zdjąć tabu
Raport „Stan jelit Polaków” to nie tylko zestaw liczb. To zaproszenie do rozmowy o zdrowiu, które dotyczy każdego z nas. Dbając o jelita - nasz „drugi mózg” - dbamy o odporność, psychikę i ogólną jakość życia. Czas, aby zdrowie jelit przestało być tematem tabu i stało się integralną częścią troski o siebie.
Treść raportu "Stan jelit Polaków" dostępna jest TUTAJ
