W Gdańsku, tuż przy Bramie Wyżynnej, stoi niezwykła wystawa plenerowa, z której zwiedzający mogą dowiedzieć się więcej na temat dawnych i obecnych relacji Polski z Norwegią, Islandią i Liechtensteinem. Tym, którzy jej jeszcze nie widzieli, przypominamy, że na zobaczenie ekspozycji jest jeszcze czas do 5 czerwca.
Wystawa nosi tytuł „Znamy się od dawna i mamy na to papiery” i udowadnia, że relacje między naszymi krajami mają długą historię. Przygotowały ją Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Archiwa Państwowe, które przeszukały tysiące dokumentów, by pokazać, jak te państwa współpracowały ze sobą na przestrzeni wieków.
Fascynujące opowieści i historyczne odkrycia
Wśród licznych opisów zwiedzający znajdą m.in. zapiski podróżników i odkrywców – jak XVI-wieczny dziennik Daniela Vettera z wyprawy na Islandię czy relację z pierwszej polskiej ekspedycji na Spitsbergen z 1934 roku. Zobaczą także dokumenty odnoszące się do ważnych wydarzeń historycznych, dyplomacji, wymiany handlowej czy działalności kulturalnej. Miłośnicy historii wojennej szczególnie docenią część wystawy poświęconą upamiętnieniu bitwy o Narwik, Brygady Strzelców Podhalańskich i losów niszczyciela ORP „Grom”, zatopionego podczas walk. Pasjonatów nauk ścisłych zaciekawi wątek o polskich badaniach prowadzonych w europejskiej części Arktyki. Ale to nie wszystko – opowieści jest znacznie więcej.
Współczesne projekty, które zmieniają rzeczywistość
Wystawa przybliża nie tylko dawne dzieje, ale także inicjatywy wspierane obecnie przez Fundusze Norweskie i EOG – od edukacji, przez innowacje, po ochronę środowiska i dziedzictwa kulturowego.
Jednym z przykładów jest Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku, które dzięki funduszom stało się nowoczesnym i interaktywnym miejscem nauki. Kolejny przykład to Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie, które powstało, by uczyć i bawić dzięki postaciom z bajek. Zwłaszcza dziś warto zaznaczyć, że fundusze dbają również o nasze bezpieczeństwo, np. dzięki projektowi wzmocnienia morskiego przejścia granicznego w Gdyni. Wystawa uświadamia, jak szeroki jest zakres działań, realizowanych dzięki współpracy z Islandią, Liechtensteinem i Norwegią i jak wpływają one na nasze codzienne funkcjonowanie.
Forma, która przyciąga wzrok
To, co wyróżnia wystawę, to nie tylko temat, ale i jej nowoczesna forma. Instalacje przypominają cyfrowe foldery z dokumentami, znane z komputerów. Ekspozytory w symboliczny sposób łączą w sobie archiwalne treści ze współczesnym sposobem ich odbioru. Taki zabieg pomaga zerwać ze stereotypowym obrazem archiwów jako miejsc dostępnych jedynie dla pasjonatów historii.
Otwarte i dostępne dla wszystkich
Wystawa została zorganizowana w przestrzeni otwartej, dzięki czemu jest dostępna bezpłatnie przez całą dobę. Efektownie oświetlona zachwyca także po zmroku.
Gdańsk to kolejny przystanek tej wędrującej ekspozycji. Wcześniej gościła już w Katowicach, Krakowie, Warszawie i Poznaniu, a wkrótce odwiedzi również Wrocław. Szczegóły, w tym galerię zdjęć i filmy z wcześniejszych lokalizacji, można znaleźć na stronie: eog.gov.pl/wystawa
O Funduszach Norweskich i EOG
Fundusze Norweskie i EOG to pieniądze przyznane Polsce i kilkunastu innym krajom UE przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię.
W Polsce skończyła się właśnie III edycja Funduszy Norweskich i EOG. W jej ramach Polska otrzymała 809,3 mln euro, czyli najwięcej ze wszystkich Państw korzystających z tych funduszy. To pieniądze m.in. na rozwój miast, przedsiębiorczości, badania naukowe, kulturę czy edukację.
23 kwietnia 2025 r. zostały podpisane umowy międzyrządowe pomiędzy Polską a Islandią, Liechtensteinem i Norwegią (tzw. Memoranda of Understanding) dla IV edycji. Polska ponownie będzie największym beneficjentem Funduszy Norweskich i EOG. Nasz kraj dostanie prawie 925 mln euro. Dzięki tym środkom wsparcie otrzymają przedsięwzięcia m.in. z zakresu rozwoju lokalnego, zielonej transformacji, badań naukowych, kultury i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Więcej informacji o Funduszach Norweskich i EOG znajduje się na stronie eog.gov.pl.
