Co łączy Polskę z Norwegią, Islandią i Liechtensteinem? O wiele więcej niż mogłoby się wydawać. Od wieków nasze losy się przeplatają. Jak? Dowiesz się na wyjątkowej wystawie, która jeszcze do 26 czerwca będzie gościła na wrocławskim Placu Solnym.
„Znamy się od dawna i mamy na to papiery” – tak brzmi tytuł ekspozycji, która zabiera zwiedzających w podróż przez wieki relacji między naszymi krajami. Od archiwalnych dokumentów, przez wojenne wspomnienia, aż po współczesne projekty wspierane przez Fundusze Norweskie i EOG – to wszystko znajdziesz na wystawie.
Jest ona efektem współpracy Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej z Archiwami Państwowymi. Archiwa przejrzały swoje zasoby i znalazły ciekawe, nieoczywiste, czasem bardzo stare dokumenty, pokazujące różne historie łączące Polskę z Islandią, Liechtensteinem i Norwegią. Niektóre z tych dokumentów mają nawet kilkaset lat.
Finał historycznej podróży we Wrocławiu
Mobilna wystawa do 26 czerwca gości we Wrocławiu. Znajduje się na Placu Solnym.
Stolica Dolnego Śląska to ostatni przystanek na jej trasie. Wcześniej odwiedziła Katowice, Kraków, Warszawę, Poznań i Gdańsk.
Zwiedzający odkryją między innymi zapiski Daniela Vettera z XVII wieku, który opisał swoją podróż na Islandię, relację z pierwszej polskiej ekspedycji na Spitsbergen czy dokumenty dotyczące pomnika stawianego bohatersko walczącym pod Narwikiem Strzelcom Podhalańskim i marynarzom ORP „Grom”.
Wystawa przypomina również o wątkach z pobliskich ziem – jak choćby o Księciu Liechtensteinu, który rządził XVII-wiecznym Śląskiem czy eksporcie tutejszego węgla w zamian za dostawy ryb z Norwegii, który rozpoczął się w 1919 roku.
Nowoczesne spojrzenie na historię
Wystawa ma nietypowy charakter, nie tylko ze względu na różnorodność poruszanych na niej wątków, ale także przez swój wygląd. Jej forma przypomina przestrzenne cyfrowe archiwum. Jest nowoczesna i atrakcyjna wizualnie. Można ją zobaczyć także w niecodziennym świetle, po zmroku, dzięki specjalnie zaprojektowanemu, klimatycznemu oświetleniu.
Jej konstrukcja wspaniale podkreśla ciągłość trwającej współpracy – symbolizuje komputerowe foldery, do których wciąż można dokładać nowe projekty.
Obok dokumentów historycznych, na wystawie prezentowane są też przykłady dzisiejszej współpracy finansowanej z Funduszy Norweskich i EOG. To np. modernizacja Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, wzmacnianie ochrony wybrzeża w Gdyni czy nowatorskie rozwiązania w zakresie recyklingu i ochrony środowiska.
Przyjdź, zobacz, zainspiruj się
Wystawa jest bezpłatna i dostępna przez całą dobę. Tym, którzy chcieliby się dowiedzieć więcej na jej temat, a także zobaczyć zdjęcia i materiały wideo z poprzednich miast, polecamy stronę: eog.gov.pl/wystawa.
Warto jednak skorzystać z okazji i zobaczyć ją osobiście. To niepowtarzalna szansa, by w centrum Wrocławia zatrzymać się na chwilę, spojrzeć na wspólną historię i teraźniejszość Polski, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu, a także zainspirować się do podejmowania dalszych działań wspieranych przez Fundusze Norweskie i EOG. Promocja tych funduszy jest jednym z celów wystawy.
O Funduszach Norweskich i EOG
Fundusze Norweskie i EOG to pieniądze przyznane Polsce i kilkunastu innym krajom UE przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię.
W Polsce skończyła się właśnie III edycja Funduszy Norweskich i EOG. W jej ramach Polska otrzymała 809,3 mln euro, czyli najwięcej ze wszystkich Państw korzystających z tych funduszy. To pieniądze m.in. na rozwój miast, przedsiębiorczości, badania naukowe, kulturę czy edukację.
23 kwietnia 2025 r. zostały podpisane umowy międzyrządowe pomiędzy Polską a Islandią, Liechtensteinem i Norwegią (tzw. Memoranda of Understanding) dla IV edycji. Polska ponownie będzie największym beneficjentem Funduszy Norweskich i EOG. Nasz kraj dostanie prawie 925 mln euro. Dzięki tym środkom wsparcie otrzymają przedsięwzięcia m.in. z zakresu rozwoju lokalnego, zielonej transformacji, badań naukowych, kultury i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
Więcej informacji o Funduszach Norweskich i EOG znajduje się na stronie eog.gov.pl.
