Botoks w leczeniu migreny – terapia, która zmienia życie pacjentów

W przypadku pierwotnych bólów głowy, takich jak migrena i napięciowy ból głowy, nie dysponujemy specyficznymi badaniami pozwalającymi na ich jednoznaczne rozpoznanie. Wyniki tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego są zazwyczaj prawidłowe, a kluczowe w postawieniu trafnej diagnozy jest dokładnie przeprowadzony wywiad z pacjentem. Ważne jest, aby dobrze poznać i „opisać” odczuwany przez pacjenta ból. 

Analizujemy szereg cech, takich jak charakter bólu, jego lokalizację, sposób rozprzestrzeniania się i promieniowania oraz intensywność.

Ból migrenowy charakteryzuje się silnym, szybko narastającym natężeniem i jest opisywany jako pulsujący, tętniący, wiercący, a nawet rozdzierający czy przeszywający. Zlokalizowany jest w okolicy skroni, czoła, za gałką oczną lub, rzadziej, w tylnej części głowy – w okolicy potylicznej – i może obejmować całą głowę. Migrenie często towarzyszą nudności, wymioty, światłowstręt oraz nadwrażliwość na dźwięki i zapachy. W przeciwieństwie do bólu napięciowego, ból migrenowy nasila się przy wykonywaniu codziennych czynności fizycznych, jak chociażby chodzenie. Podczas napadu pacjent zwykle szuka spokojnego, ciemnego miejsca, aby się położyć.

Zapewne nie wszyscy wiedzą, że toksyna botulinowa w wielu schorzeniach neurologicznych stosowana jest od lat 60 XX wieku. Wykorzystując działanie porażające mięśnie, z gabinetów lekarskich toksyna zawędrowała do gabinetów medycyny estetycznej do „leczenia lub zapobiegania zmarszczkom”. W gabinetach medycyny estetycznej zauważono wpływ toksyny na zmniejszanie nasilenia lub częstotliwości migreny. W wyniku badań stwierdzono, że toksyna ma działanie przeciwbólowe. 

Zabieg podania toksyny trwa kilkanaście minut, nie wymaga znieczulenia, a bezpośrednio po zabiegu pacjent może iść do domu. Toksynę podaje się wg ściśle ustalonego protokołu PREMPT, podskórnie po 5 jednostek w 39 punktów, obejmujących czoło, skronie, potylicę i kark.  Łącznie podaje się 195 jednostek preparatu. Nie ma znaczenia, w którym miejscu boli głowa, schemat podania leku i dawka są zawsze takie same. Ostrzykiwanie wg schematu „wymyślonego przez lekarza”, czyli np. tylko w miejscach bólu albo tak jak w medycynie estetycznej jest błędem. Ponieważ technika podawania toksyny podczas leczenia migreny jest inna niż w terapii przeciwzmarszczkowej, ważne jest by lek podawał posiadający odpowiednie certyfikaty lekarz.

Leczenie jest przeciwwskazane u osób, u których występują choroby skóry w miejscu podawania toksyny oraz u osób, u których w przeszłości występowały problemy z połykaniem lub oddychaniem. Przeciwskazaniem jest miastenia i inne choroby złącza nerwowo-mięśniowego. Mimo że nie udowodniono negatywnego wpływu toksyny na rozwój dziecka, dla bezpieczeństwa ciąża i laktacją także wykluczają zabieg. 

Botox jest toksyną sztuczną mającą znacznie mniejszą siłę niż jad kiełbasiany występujący naturalnie w przyrodzie. Toksyna podawana jest podskórnie i działanie jej jest ograniczone do okolicy miejsca, do którego została podana. Nie wchłania się do organizmu i nie wpływa na czynność innych mięśni. Po 12 godzinach jest rozkładana i znika z organizmu. W wykonaniu odpowiednio przeszkolonego lekarza jest to zabieg w pełni bezpieczny. Wykonywany jest podczas wizyty, w trybie ambulatoryjnym, czyli pacjent po zakończonej wizycie idzie do domu. 

Działanie przeciwbólowe rozpoczyna się po 7-30 dniach od pierwszego podania, ale pełną skuteczność leczenia ocenia się dopiero po 3 podaniu. Podania wykonuje się w odstępach 12 tygodni. Leczenie jest skuteczne jest u około 70% chorych. U około połowy dochodzi do ustąpienia bólów głowy, a u pozostałych do zmniejszenia liczby dni z bólem głowy oraz zmniejszenia natężenia bólu. Zdarza się, że efekt leczenia jest długotrwały i bóle głowy nie powracają.