Kłótnie przy świątecznym stole – jak ich uniknąć? Zdrowy egoizm i asertywne stawianie granic pomogą

Spory przy świątecznym stole potrafią w mgnieniu oka zniszczyć miłą atmosferę i sprawić, że nawet nasz ulubiony barszcz już nie będzie smakował tak dobrze, jak powinien. Świąteczne kłótnie i niezręczności to nie tylko efekt napięcia czy nerwów. Momentami jest to także źle ukierunkowana lub po prostu niefortunnie sformułowana troska o bliskich, co niestety wiąże się z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Jak sobie z tym radzić?

Bardzo częstym powodem trudnej atmosfery przy świątecznym stole są „niewygodne” pytania, które gdy tylko padną, odbierają nam przyjemność z uczestniczenia w uroczystości. „Gdzie twój partner?” „Kiedy ślub?” „Może już pora na dzieci?”... Nasi bliscy, szczególnie osoby starsze, niestety podczas rodzinnych spotkań miewają tendencję do „rozliczania” innych członków rodziny z ich życiowych poczynań. Zazwyczaj tego typu pytaniom towarzyszy troska i chęć okazania wsparcia drugiej osobie, jednak należy pamiętać, że tak prywatne tematy są niczym pola minowe, których w święta zdecydowanie powinniśmy unikać.

- Dla naszego spokoju i komfortu, powinniśmy już przed świętami przygotować się na ewentualność pojawienia się niewygodnych dla nas pytań. Wcześniejsze zakomunikowanie swoich granic odnośnie do tematów, których nie chcemy poruszać, oszczędzi nam wiele nerwów. Najlepszym rozwiązaniem będzie szczera rozmowa z bliskimi, podczas której powiemy wprost - „mamo, babciu, ciociu – to są dla mnie trudne tematy i wolę ich nie poruszać przy stole”. Możemy też poprosić kogoś z rodziny o wsparcie w momencie, kiedy któreś z niekomfortowych dla nas pytań padnie – „mamo, jeśli babcia zacznie wchodzić na ten temat, to proszę, wesprzyj mnie...” – tłumaczy Dominika Urbańczyk.

Zatem ustalmy własne granice, wytyczmy wyraźnie naszą strefę komfortu bądź poszukajmy sojusznika, który pomoże nam wybrnąć z niewygodnej sytuacji. Przed Świętami warto także przygotować rodzinę na różne okoliczności, takie jak przyprowadzenie na spotkanie partnera tej samej płci, przyjście samej/samemu ze względu na separację lub trwający rozwód.

- Jeśli będą to pierwsze takie sytuacje, to uprzedzenie bliskich o ich wystąpieniu nie będzie zaskoczeniem, dzięki czemu unikniemy niechcianych spojrzeń czy dopytywania. Pamiętajmy również, że jeśli poczujemy, że nasza strefa komfortu podczas świątecznych spotkań została naruszona, to nie powinniśmy mieć wyrzutów sumienia z tytułu asertywnego stawiania granic. Obrócenie pytania w żart jest przyjazną metodą, która daje sygnał odbiorcy, że nie tędy droga. Jeśli jednak taki zabieg nie poskutkuje, to nie bójmy się wprost odmówić rozmowy na dany temat, bez zbędnych tłumaczeń i dalszej polemiki – mówi psycholog Dominika Urbańczyk z Grupy LUX MED.

Zdrowy egoizm nie jest powodem do wstydu. Święta powinny być czasem przeznaczonym dla naszych bliskich, ale i także dla nas samych. Bardzo często zdarza się jednak, że w tym wyjątkowym momencie zapominamy o sobie, a myśl o wyłamaniu się z pewnego utartego schematu przeżywania świąt, wprawia nas w niepokój i poczucie winy. Dlaczego? Przecież to naturalne, że np. możemy nie chcieć jechać w dane miejsce, bądź po prostu akurat tego dnia poczujemy się wyjątkowo źle. Niestety w takich sytuacjach najczęściej brakuje nam odwagi, by zadbać o siebie.

- Wychodzę z założenia, że zdrowy egoizm jest najlepszą rzeczą, jaką możemy zrobić dla siebie w święta. Jeśli zaczniemy myśleć o sobie, to one wreszcie zaczną być dla nas przyjemnym momentem, polegającym na spotkaniu się z rodziną, wspólnym spędzaniu czasu, na zaopiekowaniu się sobą, ale i też bliskimi. Pewnie wiele osób pamięta, jak w okresie przedświątecznym nasze mamy narzekały na nadmiar pracy i obowiązków mówiąc: „najchętniej bym to rzuciła i gdzieś wyjechała”. Bardzo dobrą odpowiedzią na te słowa jest powiedzenie: „no pewnie, zrób to!” Dlaczego nie? Święta dla wielu Polaków są kwestią religijną, jednak dla części z nas są po prostu tradycją. To, w jaki sposób podchodzimy do świąt, jest wyłącznie naszą rodzinną sprawą - Dominika Urbańczyk, psycholog z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED.

Niech te święta będą czasem dla naszych bliskich, ale i przede wszystkim dla nas samych. Pamiętajmy, że mamy pełne prawo decydować o własnym czasie i o granicach własnej strefy komfortu. Szczera rozmowa i otwarte komunikowanie uczuć z pewnością pozwoli uniknąć wielu nieporozumień.

W święta w wielu domach z pewnością pojawi się nadprogramowa ilość słodkości – dziadkowie nie wyobrażają sobie wizyty u wnuków bez przyniesienia czegoś słodkiego. Również dalsza rodzina z reguły przynosi czekolady, cukierki czy lizaki dzieciom. Nie oznacza to jednak, że w święta dzieci mogą jeść słodycze bez ograniczeń.

Najważniejsze, by zachować rutynę posiłków, co w święta może być dużym wyzwaniem. U dzieci, szczególnie młodszych, ale u starszych także, ważne jest by nie pomijać śniadania, obiadu i kolacji. Ma to wymiar zarówno zdrowotny, jak i społeczny – jeśli w wirze przygotowań wigilijnych pominiemy np. obiad dziecka, to ono będzie głodne, złe, kapryśne.

Z pewnością słodycze nie powinny dominować w diecie dziecka, nawet w święta. Pamiętajmy jednak, że jest to wyjątkowy czas w roku, który kojarzy się nam miło i beztrosko, więc nie rekomenduję całkowitego odsunięcia tych smakołyków, szczególnie, że dziecko będzie otrzymywało te słodkie upominki i skojarzy, że to jego prezent. Nie zakazujmy, ale dozujmy – w święta dzieci mogą zjeść kawałek czekoladowego mikołaja.

Zdrowszym rozwiązaniem są domowe wypieki, które można przygotować wspólnie z dzieckiem. Nie będzie szkody, gdy poczęstujemy dziecko samodzielnie upieczonym sernikiem, wykonanym z wysokiej jakości twarogu, z jajami od kur z wolnego wybiegu, bez konserwantów i sztucznych substancji w składzie. Fantastycznym pomysłem jest wspólne przygotowanie świątecznych wypieków, co dodatkowo zacieśnia więzy rodzinne, i pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie.

Sylwester to dla pracowników medycznych bardzo intensywny czas, a na pomocy doraźnej pojawia się zdecydowanie więcej pacjentów niż w zwykłe dni.

- Najczęściej są to urazy typowe, czyli skaleczenia od szkła, noży, zranienia czy stłuczenia związane z upadkiem lub pobiciem, urazy głowy czy klatki piersiowej. Jednak nierzadko zdarza się, że mamy do czynienia także ze skutkami nieodpowiedniego używania fajerwerków, czyli z poparzeniami. Ofiarami takich wypadków są zazwyczaj mężczyźni w młodym wieku – komentuje Magdalena Chrostowska, specjalista chirurgii ogólnej i koordynator pomocy doraźnej w Szpitalu Św. Elżbiety Grupy LUX MED.  

Nie każdy przypadek wymaga interwencji lekarzy specjalistów. Natomiast bardzo ważna jest szybka reakcja otoczenia. Gdy widzimy kogoś, kto właśnie oparzył się petardą, należy niezwłocznie mu pomóc. Jak to zrobić prawidłowo?

Ekspertka tłumaczy, że następne kroki, jakie powinniśmy podjąć to zdjęcie odzieży w miejscu poparzenia, a następnie schładzanie go wodą o temperaturze około 20 stopni Celsjusza przez 15-20 min w przypadku niezbyt głębokich oparzeń lub przykrycie mokrym, czystym materiałem w przypadku głębszych i rozleglejszych. Miejsce oparzenia należy zabezpieczyć jałową gazą. Warto zapamiętać, że nie powinno się nakładać na nie żadnych maści ani kremów. Możemy, natomiast użyć opatrunku hydrożelowego. Jeżeli rana powoduje silny ból – podajmy leki przeciwbólowe.

- Jeśli w wyniku wystrzału fajerwerków dojdzie do naderwania lub pełnego oderwania kończyny, najpierw zajmijmy się poszkodowanym – ranę należy ucisnąć, najlepiej przez opatrunek, żeby zatamować krwawienie. Jeśli ucisk jest nieskuteczny, należy przyłożyć dodatkową warstwę gazy i poprawić ucisk. Gdy mimo takich działań miejsce amputacji nadal krwawi, wyjątkowo możemy zastosować opaskę uciskową – koniecznie trzeba zanotować czas jej założenia. Następnie należy zająć się amputowanym fragmentem kończyny czy skóry - owińmy go jałową gazą, włóżmy do foliowego woreczka, a następnie do wody z lodem. Tzw. replantacja, czyli kolokwialnie mówiąc – przyszycie fragmentu np. palca, możliwe jest w ciągu kilku godzin od zdarzenia. Należy wezwać zespół ratownictwa medycznego i koniecznie przekazać poszkodowanego wraz z amputowanym fragmentem ciała – dodaje.

Sylwestrowa noc to dla pogotowia bardzo pracowity czas - miejmy to na uwadze, nim zadzwonimy po pomoc. Stan naglący, czyli taki, który może skutkować istotnym uszczerbkiem na zdrowiu, to zdecydowanie jedna z sytuacji, w której powinniśmy wezwać pomoc niezwłocznie. Co jest powodem do niepokoju w przypadku wypadków spowodowanych przez fajerwerki?

- Najczęstsze skutki nieprawidłowo wykonanego wystrzału to oparzenie lub niewielkie obrażenie czy zranienie. Jeśli te niewielkie rany jesteśmy w stanie opatrzeć w domowych warunkach, to po pomoc doraźną można się zgłosić osobiście. Natomiast jeśli towarzyszą temu dodatkowo objawy ogólne - przejawy wstrząsu takie jak: bladość, zimne poty, zaburzenia świadomości, zmiany w zachowaniu, to wtedy bez wahania należy wezwać ratowników medycznych. Podobnie należy postąpić w rozległych oparzeniach dróg oddechowych oraz amputacjach urazowych – dodaje Magdalena Chrostowska.

Jeśli osoba straciła przytomność, należy ją położyć w pozycji bocznej ustalonej, natomiast jeśli jest świadoma – najlepiej cały czas utrzymywać z nią kontakt, rozmawiać, a w obu przypadkach kontrolować miejsce krwawienia lub oparzenia, oczekując na przyjazd karetki.

Dobrym pomysłem jest, by przy organizacji sylwestrowej imprezy, do listy rzeczy do przygotowania dodać podstawową apteczkę. Jeśli znajduje się już w domu, to przed przyjęciem należy przeprowadzić kontrolę dat ważności wyposażenia. Jeśli nie, to na przedsylwestrowych zakupach warto do koszyka dorzucić:

· rękawiczki jednorazowe,
· gazy i gaziki niezbędne do opatrzenia zranienia czy oparzenia,
· bandaże dziane i elastyczne,
· środki dezynfekujące,
· leki przeciwbólowe,
· ustnik do wykonania sztucznego oddychania.

Dzięki temu małemu pudełeczku wszyscy uczestnicy przyjęcia będą czuć się bezpieczniej, a w nieprzewidzianej sytuacji, nie trzeba będzie szukać w pośpiechu najbliższej otwartej apteki. Pomoże to uniknąć dodatkowego stresu, który pojawia się w takich okolicznościach.

W ostatnich latach wiele mówi się o stresowych reakcjach zwierząt na huk, który powodują fajerwerki. Warto również pamiętać o grupach społecznych, które tego dnia także odczuwają negatywne skutki hucznego powitania Nowego Roku. Strachem mogą reagować między innymi osoby starsze, małe dzieci wybudzone ze snu, a także np. osoby ze spektrum autyzmu. Rezygnując z wystrzałów we własnym zakresie, dbamy nie tylko o swoje bezpieczeństwo, ale także troszczymy się o komfort innych. Jeśli chcemy tradycyjnie, czyli wystrzałowo, powitać kolejny rok można wziąć udział w pokazie zorganizowanym przez profesjonalistów, w wyznaczonym miejscu. Jeśli ostatecznie podejmujemy decyzję o zakupie fajerwerków na własną rękę, to należy to zrobić odpowiedzialnie – skorzystać z wiarygodnych źródeł, zapoznać się z instrukcją i co najważniejsze nie odpalać ich pod wpływem alkoholu.