Już w najbliższy weekend czeka nas zmiana czasu z zimowego na letni. Choć przesunięcie wskazówek zegara o jedną godzinę może wydawać się drobną korektą, dla naszego organizmu to realne wyzwanie – szczególnie dla zegara biologicznego i zdrowia psychicznego. Jak podkreśla Konrad Jurczakowski, lekarz psychiatra z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED, zmiana czasu może prowadzić do zaburzeń snu, spadku koncentracji i obniżenia nastroju, a u osób wrażliwszych – nawet do nasilenia objawów depresyjnych.
Konrad Jurczakowski, lekarz psychiatra z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED
Kiedy organizm się dostosowuje?
– Czas adaptacji zależy od indywidualnych predyspozycji. U osób zdrowych zwykle zajmuje 1–3 dni. Osoby z wieczornym chronotypem, dzieci, osoby starsze oraz pacjenci z zaburzeniami snu lub nastroju mogą wymagać nawet tygodnia na pełną adaptację. Przesunięcie „do przodu” (czas letni) jest zwykle trudniejsze niż „w tył’’ (czas zimowy) – zaznacza psychiatra.
Kto odczuwa zmianę najbardziej?
– Indywidualna wrażliwość na zmianę czasu zależy m.in. od chronotypu (osoby o typie wieczornym gorzej tolerują przesunięcia), obecności zaburzeń snu i nastroju, wieku oraz uwarunkowań genetycznych wpływających na funkcjonowanie zegara biologicznego. Istotne znaczenie mają także wcześniejsze doświadczenia ze zmianą czasu oraz poziom synchronizacji z rytmem społecznym (np. praca zmianowa) – tłumaczy ekspert Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED.
Jak wspomóc adaptację?
– Rekomenduje się stopniowe przesuwanie pory snu i pobudki o 15–20 minut przez kilka dni przed zmianą czasu. Pomocna jest również poranna ekspozycja na światło słoneczne, która przyspiesza adaptację rytmu cyrkadianoweog [red. naturalny cykl biologiczny, który trwa około 24 godzin i reguluje wiele procesów fizjologicznych]. Warto unikać sztucznego światła niebieskiego wieczorem oraz utrzymać regularność posiłków, aktywności fizycznej i rytmu snu – radzi Konrad Jurczakowski.
Zmiana czasu a zdrowie psychiczne
– Najczęściej występują przemijające zaburzenia koncentracji, senność, drażliwość i obniżone samopoczucie. U części osób może dojść do nasilenia objawów depresyjnych lub lękowych, szczególnie przy istniejącej podatności. W niektórych badaniach odnotowano również zwiększone ryzyko hospitalizacji psychiatrycznych i zachowań samobójczych w pierwszych dniach po przejściu na czas letni – mówi psychiatra.
Czy zmiana czasu ma jeszcze sens?
– Z punktu widzenia medycznego, likwidacja sezonowej zmiany czasu wydaje się uzasadniona. Zmiana czasu wiąże się ze wzrostem ryzyka zaburzeń snu, pogorszeniem funkcji poznawczych i przejściowym obniżeniem dobrostanu psychicznego. Rekomendowanym rozwiązaniem zgodnie z opiniami wielu towarzystw naukowych – jest wprowadzenie jednolitego czasu całorocznego, najlepiej odpowiadającego czasowi zimowemu (standardowemu), który jest bliższy naturalnemu rytmowi słonecznemu – podsumowuje Konrad Jurczakowski.
Więcej o Grupie LUX MED:
Grupa LUX MED jest liderem rynku prywatnych usług zdrowotnych w Polsce i częścią Bupa, która działa, jako ubezpieczyciel i świadczeniodawca usług medycznych na całym świecie. Firma świadczy swoje usługi w Polsce od ponad 30 lat. Grupa LUX MED zapewnia pełną opiekę: ambulatoryjną, diagnostyczną, rehabilitacyjną, stomatologiczną, psychologiczną, szpitalną i długoterminową dla ponad 3 000 000 pacjentów. Do ich dyspozycji jest ponad 300 ogólnodostępnych i przyzakładowych centrów medycznych, 16 szpitali oraz ok. 3 000 poradni partnerskich. Grupa LUX MED zatrudnia prawie 29 000 osób, w tym ponad 11 000 lekarzy i 8 000 profesjonalistów medycznych innych zawodów, a w codziennej działalności, kieruje się zasadami zrównoważonego rozwoju, podejmując liczne inicjatywy z obszarów zaangażowania społecznego i środowiska. Grupa LUX MED jest Głównym Partnerem Medycznym Polskiego Komitetu Olimpijskiego i Głównym Partnerem Medycznym Polskiego Komitetu Paralimpijskiego. Więcej informacji: www.luxmed.pl
