Wakacje to nie tylko czas wyjazdów, ale również okres wzmożonej aktywności fizycznej dla wielu z nas. Zdarza się jednak, że podczas uprawiania sportu „nabawimy się” urazu, który komplikuje nam urlopowe plany. Wśród nich znajdują się m.in. złamania, po których czas rekonwalescencji jest dłuższy niż w przypadku mniej poważnych kontuzji (np. skręceń czy bólów przeciążeniowych). Jak powinien przebiegać proces powrotu do zdrowia? W jaki sposób wspomóc tradycyjne formy rehabilitacji pourazowej?
Dlaczego mówimy, że „sport to zdrowie”?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) precyzyjnie określa minimalny czas aktywności fizycznej w ciągu tygodnia dla osób w poszczególnych przedziałach wiekowych. Według zaleceń dorośli w wieku 18-64 lat powinni poświęcać przynajmniej 2,5 godziny na wysiłek o umiarkowanej intensywności lub 75 minut na uprawianie sportu o dużej intensywności (warto jednak zaznaczyć, że najlepsze efekty dla naszego zdrowia osiągniemy, gdy podwoimy ten czas).
Wysiłek fizyczny ogrywa bowiem niezwykle istotną rolę w profilaktyce oraz leczeniu wielu chorób. Wśród nich możemy wyszczególnić m.in.: obniżone ryzyko wystąpienia nowotworów i chorób układu krążenia (np. nadciśnienia tętniczego, zawałów serca), obniżenie cholesterolu, a także mniejsze prawdopodobieństwo pojawienia się dolegliwości psychicznych – regularne uprawianie sportu zwiększa produkcję endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia. Dodatkowo, aktywność fizyczna to kluczowy czynnik zapobiegający powstawaniu nadwagi i otyłości.
Jak zrobić to dobrze?
Aby aktywność fizyczna przynosiła nam pożądane korzyści, powinniśmy odpowiednio się do niej przygotować. W jaki sposób zrobić to dobrze?
Wybierz to, co lubisz – aby uprawianie sportu sprawiało ci radość, powinieneś traktować go jako przyjemność, a nie smutny obowiązek. W gimnazjum uczęszczałeś na treningi siatkówki, a może w szkole średniej wyróżniałeś się w biegach długodystansowych na zajęciach wychowania fizycznego? Warto powrócić do tych czasów!
Znajdź czas – zmiany w organizacji swojego dnia wprowadzaj stopniowo. Na początku „zarezerwuj” jeden dzień, a kiedy na nowo pokochasz wysiłek fizyczny, na pewno z łatwością wygospodarujesz w swoim grafiku kolejną wolną chwilę na szlifowanie sportowych umiejętności.
Pamiętaj o rozgrzewce – to jeden z najważniejszych, a jednocześnie najczęściej pomijanych elementów aktywności fizycznej. Brak odpowiedniej rozgrzewki jest bowiem wielokrotnie przyczyną wielu schorzeń i kontuzji. Dlatego warto poświęcić kwadrans, aby właściwie przygotować nasze ciało do głównej części treningu (np. truchtanie, przysiady czy pajacyki).
Nie szukaj wymówek – zdania „jest brzydka pogoda”, „nie chce mi się”, „to tylko jeden trening” nie powinny znaleźć się w twoim słowniku. Pamiętaj, pożądane efekty pojawią się wówczas, gdy będziesz konsekwentnie dążył do celu. Regularność treningów to podstawa!
Kiedy przytrafi się kontuzja
Mimo podjętych wszelkich środków ostrożności nie zawsze jesteśmy w stanie przewidzieć i ochronić się przed kontuzjami. Poza niegroźnymi otarciami, mogą pojawić się również inne urazy, takie jak: bóle przeciążeniowe, skręcenia czy zwichnięcia stawów, a nawet złamania. Te ostatnie nie tylko ograniczają nasze codzienne życie na dłuższy czas, ale także oznaczają konieczność przeprowadzenia precyzyjnej rehabilitacji, aby powrót do pełnej sprawności odbył się bez groźnych powikłań (np. uszkodzenia naczyń, opóźnionego zrostu kości czy tzw. stawu rzekomego).
Urazy, nawet drobne, często powodują uszkodzenie wielu elementów narządu ruchu: mięśni, nerwów, więzadeł, ścięgien, stawów. Pełen powrót do zdrowia związany jest z konieczności przywrócenia sprawności wszystkich dotkniętych urazem struktur. Prawidłowa rehabilitacja musi być poprzedzona kompleksową diagnozą uwzględniającą zmiany strukturalne i czynnościowe. W rehabilitacji wykorzystujemy wiele sposobów i środków mających na celu pobudzenie procesów regeneracji oraz odzyskanie utraconych funkcji. Zindywidualizowane, właściwie dobrane postępowanie obejmujące farmakoterapię, zabiegi fizykoterapeutyczne. program usprawnienia ruchowego, często wsparte psychoterapią jest gwarancją sukcesu. Warto pamiętać, że najskuteczniejszą formą terapii jest profilaktyka. Dobra ogólna sprawność fizyczna zmniejsza ryzyko i następstwa kontuzji.
Dr n. med. Krzysztof Radziszewski, chirurg, lekarz rehabilitacji medycznej
Rodzaje rehabilitacji po złamaniach
Szkielet osoby dorosłej zbudowany jest z 206 kości, które różnią się między sobą m.in. wielkością, umiejscowieniem, twardością czy funkcją. Dlatego, w zależności od tego, która z nich ulegnie uszkodzeniu, specjalista rehabilitacji wskaże formę rehabilitacji, która pozwoli najsprawniej oraz najskuteczniej doprowadzić do prawidłowej odbudowy kości. Wśród najpopularniejszych form rehabilitacji po złamaniach znajdują się m.in.:
Kinezyterapia (tzw. leczenie ruchem) – metoda rehabilitacji, która polega na wykonywaniu pod okiem specjalisty personalizowanych ćwiczeń, pozwalających na powrót do sprawności fizycznej. Zakres możliwych ćwiczeń jest bardzo szeroki – wyszczególnić możemy m.in. bierne (wykonywane przez fizjoterapeutę na ciele pacjenta), czynne (wykonywane przez pacjenta). Dodatkowo rozróżniamy ćwiczenia miejscowe (obejmujące zazwyczaj kontuzjowane miejsce ciała) oraz ogólne. Kinezyterapia pozwala przywrócić lub zwiększyć zakres ruchów, zwiększa siłę i masę mięśni, a także poprawia elastyczność więzadeł i stawów. Czas trwania tej formy rehabilitacji uzależniony jest od charakteru kontuzji i indywidualnych potrzeb pacjenta.
Terapia rezonansem magnetycznym (MBST) – innowacyjna metoda leczenia pourazowego, która wykorzystuje pole elektromagnetyczne o określonej częstotliwości radiowej. Dzięki temu wytworzona energia przekazywana w kontuzjowane miejsce, wyzwala procesy metaboliczne i biofizyczne. W konsekwencji znacznie przyspiesza regenerację tkanki chrzęstnej i kostnej, stymulując namnażanie się komórek w celu przyspieszania odbudowy uszkodzeń tkanek. Dodatkową zaletą jest działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Terapia jest niezwykle komfortowa dla pacjenta – wymaga jedynie ustawienia się pacjenta w odpowiedniej pozycji – siedzącej lub leżącej (w zależności od części ciała poddawanej leczeniu) – na określony przez lekarza czas (jedna sesja trwa zaledwie 60 min.). Ponadto terapia daje długofalowy, trwały efekt leczenia, wynoszący co najmniej 4 lata. Czas terapii jest relatywnie krótki i zazwyczaj jest to 5, 7 lub 9 godzin terapii w zależności od stadium lub rodzaju schorzenia czy choroby.
Masaże – to jedna z najczęściej stosowanych metod w kontekście rehabilitacji po urazach sportowych. Fizjoterapeuta za pomocą dotyku o różnym charakterze i natężeniu (m.in. nacierania, uciskania, oklepywanie, ugniatania skóry) m.in. pobudza mięśnie i pozytywnie wpływa na ich wytrzymałość czy kurczliwość. Masaże lecznicze wspomagają również pracę układu krwionośnego, dzięki czemu pozwala likwidować krwiaki i stany zapalne.
Więcej informacji na temat terapii rezonansem magnetycznym można znaleźć na stronie:
